ลองมองไปรอบ ๆ ในย่านธุรกิจ หรือแม้แต่ในห้างสรรพสินค้า จะเห็นตู้ ATM วางเรียงกันเป็นแถว มีหลากหลายสีสันตามโลโก้ของแต่ละธนาคาร นี่คือภาพที่เราคุ้นชิน แต่ ‘ตู้ ATM สีขาว’ (White Label ATM) คือแนวคิดที่ตรงกันข้ามโดยสิ้นเชิง White Label ATM คือ เครื่อง ATM ที่ไม่มีการแสดงความเป็นเจ้าของ หรือไม่มีแบรนด์ของธนาคารใดธนาคารหนึ่งปรากฏให้เห็นอย่างชัดเจน เหมือนกับ ‘กระดาษสีขาว’ ที่ทุกคนสามารถมาใช้งานได้ร่วมกัน
โครงการตู้ ATM สีขาวนี้ถูกผลักดันโดยสถาบันการเงินที่เกี่ยวข้อง
โดยมีเป้าหมายหลัก 3 ด้าน เพื่อยกระดับประสิทธิภาพของระบบการเงิน ทั้งประเทศ
- ลดต้นทุนซ้ำซ้อนของธนาคาร: ลดภาระค่าใช้จ่ายในการติดตั้งและบริหารจัดการตู้ ATM ที่กระจุกตัวและซ้ำซ้อนกันอย่างมากในเขตเมือง
- ลดค่าธรรมเนียมและเพิ่มความสะดวก: ทำให้ลูกค้าสามารถใช้บัตรของธนาคารใดก็ได้กับตู้สีขาวนี้ และช่วยลดค่าธรรมเนียม หรือ ยกเลิกค่าธรรมเนียม ในการทำธุรกรรมข้ามธนาคารหรือข้ามเขต
- กระจายการเข้าถึงบริการทางการเงิน: จัดวางตู้ในจุดที่เข้าถึงยากหรือพื้นที่ห่างไกล โดยมีหน่วยงานกลางบริหารจัดการ เพื่อให้ประชาชนทุกคนเข้าถึงบริการการถอนเงินสดขั้นพื้นฐานได้ง่ายและเท่าเทียมกันมากขึ้น
พูดง่าย ๆ คือ ตู้ ATM สีขาวเป็น โครงสร้างพื้นฐานทางการเงินร่วมกัน ที่เน้นประสิทธิภาพและประโยชน์สูงสุดของทั้งระบบและผู้บริโภค
| คุณสมบัติ | ตู้ ATM แบบเดิม (สีตามธนาคาร) | ตู้ ATM สีขาว (White Label ATM) |
| การแสดงแบรนด์ | แสดงโลโก้และสีของธนาคารเจ้าของตู้ชัดเจน | ไม่มีแบรนด์ธนาคารใดแสดงอย่างชัดเจน เป็นของผู้ให้บริการคนกลาง |
| การใช้งานข้ามธนาคาร | จำกัดจำนวนครั้งในการทำธุรกรรมฟรีต่อเดือน หากเกินต้องเสีย ค่าธรรมเนียมสูง (ประมาณ 25-30 บาท/ครั้ง) (Result 2.1, 3.4) | ลูกค้าทุกธนาคารสามารถใช้บริการได้โดยไม่มีข้อจำกัด และมีค่าธรรมเนียมที่ถูกลง หรือ ฟรีค่าธรรมเนียม โดยไม่จำกัดจำนวนครั้ง |
| ความซ้ำซ้อนในการติดตั้ง | มีการลงทุนซ้ำซ้อนและกระจุกตัวสูง โดยเฉพาะในเขตเมือง | ลดความซ้ำซ้อน โดยมีผู้บริหารจัดการกลางที่วางแผนการติดตั้งให้ ครอบคลุมและเหมาะสมต่อการใช้งานจริง |
| ต้นทุนของธนาคาร | สูง เนื่องจากต้องลงทุนและบริหารจัดการตู้ของตัวเอง | ลดลง เพราะเป็นการใช้โครงสร้างพื้นฐานร่วมกัน (ลดต้นทุนประมาณ 20% โดยรวม) |
| เป้าหมายหลัก | แข่งขันและให้บริการลูกค้าของธนาคารตัวเองเป็นหลัก | เน้นการเข้าถึงบริการทางการเงินที่ทั่วถึง ลดความเหลื่อมล้ำ และลดต้นทุนระบบ |
แม้ว่าเราจะมุ่งสู่สังคมไร้เงินสด (Cashless Society) มากขึ้นเรื่อย ๆ ด้วยการใช้ Mobile Banking, QR Code Payment หรือ E-Wallet
แต่เงินสดยังคงมีบทบาทสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับเศรษฐกิจนอกระบบหรือกลุ่มคนที่ยังไม่คุ้นชินกับเทคโนโลยีดิจิทัล
ตู้ ATM สีขาวจึงไม่ได้มาเพื่อแทนที่ Mobile Banking แต่มาเพื่อ ยกระดับประสิทธิภาพของการใช้เงินสด ในช่วงเปลี่ยนผ่านนี้
ประโยชน์สำหรับคนเมืองยุคใหม่
- อิสระทางการเงินที่แท้จริง: สำหรับคนเมืองที่พักอาศัยในคอนโดมิเนียม หรือโครงการที่อยู่อาศัยใหม่ ๆ ที่อาจจะไม่ได้อยู่ใกล้สาขาธนาคารโดยตรง การที่ตู้ ATM ตู้เดียวสามารถรองรับบัตรได้ทุกธนาคาร จะช่วยประหยัดเวลาและค่าธรรมเนียมได้มาก ไม่ต้องกังวลอีกต่อไปว่าแถวบ้านมีตู้ของธนาคารเราหรือไม่
- การเข้าถึงที่ฉลาดขึ้น: แทนที่จะมีตู้ ATM 3-4 ตู้วางเรียงกันในระยะ 100 เมตร ตู้สีขาวจะถูกวางในทำเลที่ ขาดแคลนหรือเป็นจุดที่ผู้คนสัญจรไปมาอย่างหนาแน่น ทำให้การถอนเงินสดเป็นเรื่องที่ง่ายดายและเป็นไปตามความต้องการจริงของคนในพื้นที่นั้น ๆ
- การลงทุนเพื่ออนาคตที่ดีกว่า: การที่ธนาคารสามารถลดต้นทุนการบริหารจัดการตู้ ATM ที่ซ้ำซ้อนได้ จะทำให้ธนาคารมีทรัพยากรไป ลงทุน ในนวัตกรรมทางการเงินดิจิทัลอื่น ๆ ที่เป็นประโยชน์มากกว่า เช่น ระบบความปลอดภัยที่ดีขึ้น หรือบริการด้าน การเงิน รูปแบบใหม่ ๆ
