บัตรประชาชนหาย เรื่องใกล้ตัวที่อาจสร้างปัญหาใหญ่ ถ้าไม่จัดการให้ถูกวิธี
บัตรประจำตัวประชาชนเป็นเอกสารยืนยันตัวตนขั้นพื้นฐาน และมีความสำคัญต่อพลเมืองไทยทุกคน เพราะครอบคลุมแทบทุกมิติของชีวิตประจำวัน ตั้งแต่การติดต่อราชการ การเปิดบัญชีธนาคาร การทำธุรกรรมทางการเงิน การเดินทางภายในประเทศ ไปจนถึงการใช้สิทธิสวัสดิการต่าง ๆ ที่รัฐจัดให้ ดังนั้น เมื่อบัตรประชาชนหายจึงไม่ได้เป็นเพียงแค่การขาดเอกสารทางกายภาพ แต่ยังหมายถึงความเสี่ยงที่ตัวตนทางดิจิทัลของบุคคลนั้น จะถูกนำไปใช้ในทางที่ผิดโดยมิจฉาชีพ ซึ่งถือเป็นจุดเปราะบางอย่างมาก การตระหนักถึงความสำคัญของบัตรประชาชนในฐานะกุญแจสู่ตัวตน จึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง
บัตรประชาชนหาย ต้องแจ้งความไหม? อัปเดตปี 2568 ข้อเท็จจริงที่ควรรู้
สำหรับคำถามที่ว่า บัตรประชาชนหายต้องแจ้งความไหม ในปี 2568 นี้ กรมการปกครองได้ปรับเปลี่ยนขั้นตอนให้สะดวกและรวดเร็วขึ้นอย่างมาก โดยประชาชนไม่จำเป็นต้องแจ้งความที่สถานีตำรวจ เพื่อขอทำบัตรประชาชนใหม่ โดยผู้ที่บัตรหายสามารถไปติดต่อขอบัตรประชาชนใหม่ได้ทันที ที่สำนักงานเขต เทศบาล หรือที่ว่าการอำเภอที่สะดวกได้เลย แต่แม้จะไม่ใช่ข้อบังคับตามกฎหมายสำหรับการทำบัตรใหม่ แต่การแจ้งความยังคงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อป้องกันมิจฉาชีพนำบัตรประชาชนที่หายไปใช้แอบอ้างทำธุรกรรมที่ผิดกฎหมาย
การไม่แจ้งความทันที อาจสร้างช่องโหว่ให้มิจฉาชีพนำบัตรไปใช้ก่ออาชญากรรมร้ายแรงได้ง่ายขึ้น เช่น การขโมยตัวตน โดยใช้เทคโนโลยี Deepfake ในการยืนยันตัวตนเพื่อกู้เงิน หรือการเปิดบัญชีม้า ซึ่งอาจสร้างความเสียหายร้ายแรงให้กับเจ้าของบัตรได้ การแจ้งความจะช่วยสร้างหลักฐานทางกฎหมายที่ยืนยันว่าบัตรได้สูญหายไปแล้ว และเจ้าของบัตรไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำผิดใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นภายหลังจากการสูญหาย การเปลี่ยนแปลงนโยบายที่ยกเลิกการบังคับแจ้งความนี้ แม้จะมุ่งอำนวยความสะดวกให้กับประชาชน โดยลดขั้นตอนที่ไม่จำเป็น แต่ก็มีผลด้านเสี่ยงความปลอดภัยของข้อมูลส่วนบุคคลถูกแพร่กระจายออกไปมากขึ้น
โดยสามารถแจ้งความออนไลน์ ผ่านเว็บไซต์ของสำนักงานตำรวจแห่งชาติได้ที่ thaipoliceonline.go.th ขั้นตอนการแจ้งความออนไลน์ประกอบด้วย การลงทะเบียนเพื่อเข้าสู่ระบบ, การกดแจ้งความออนไลน์, การให้ความยินยอม, การตอบคำถามก่อนการแจ้งความให้ครบถ้วน และการกรอกข้อมูลต่าง ๆ เช่น ข้อมูลผู้เสียหาย เรื่องราวที่เกิดขึ้น พร้อมยืนยันความถูกต้องในขั้นตอนสุดท้าย เป็นต้น
ทำบัตรประชาชนใหม่ ขั้นตอนง่ายๆ ที่ใครก็ทำได้
ขั้นตอนการขอบัตรประชาชนใบใหม่ ไม่มีความซับซ้อนและใช้เวลาไม่นาน โดยมีขั้นตอนหลัก ดังนี้
- เดินทางไปยังสำนักงานเขต อำเภอ หรือเทศบาล ผู้ขอทำบัตรสามารถไปที่ไหนก็ได้ทั่วประเทศ ไม่จำเป็นต้องเป็นที่อยู่ตามทะเบียนบ้าน เนื่องจากปัจจุบันข้อมูลมีการเชื่อมโยงกันแบบออนไลน์
- แจ้งเหตุผลกับทางแจ้งเจ้าหน้าที่ว่าบัตรประชาชนหาย
- กรอกเอกสารและตรวจสอบตัวตน เจ้าหน้าที่จะให้กรอกเอกสารคำขอทำบัตรใหม่ (บป1) และตรวจสอบตัวตนของบุคคล
- ถ่ายรูปและพิมพ์ลายนิ้วมือ เจ้าหน้าที่จะถ่ายรูปสำหรับบัตรใหม่และตรวจสอบลายนิ้วมือ
- ชำระค่าธรรมเนียมตามที่กำหนด
- รับบัตรใหม่ โดยส่วนใหญ่ บุคคลจะสามารถรับบัตรใหม่ได้ทันทีในวันเดียว แต่ในบางกรณี เช่น จุดบริการที่อาจมีข้อจำกัดด้านการผลิต อาจใช้เวลา 1-2 สัปดาห์
- โดยทั่วไปแล้ว กระบวนการทั้งหมด ตั้งแต่แจ้งเรื่องไปจนถึงรับบัตร ใช้เวลาประมาณ 5-30 นาที ขึ้นอยู่กับจำนวนคิวและประสิทธิภาพของจุดบริการ บางแห่งอาจใช้เวลาเพียง 10-15 นาทีเท่านั้น
ค่าธรรมเนียมสำหรับการทำบัตรใหม่กรณี บัตรประชาชนหาย คือ 100 บาท (ข้อมูลอัปเดตค่าธรรมเนียมมาตรฐาน) ประชาชนจะต้องดำเนินการยื่นคำขอมีบัตรใหม่ภายใน 60 วัน นับแต่วันที่บัตรหาย หากพ้นกำหนด 60 วัน จะมีค่าปรับไม่เกิน 100 บาท
บัตรประชาชนหาย ใช้เอกสารอะไรบ้าง? เตรียมให้พร้อมก่อนไป
สำหรับคำถามที่ว่าบัตรประชาชนหาย ใช้เอกสารอะไรบ้าง แม้บางกรณี (โดยเฉพาะหากไปทำบัตรที่สำนักงานเขตหรืออำเภอตามทะเบียนบ้าน) เจ้าหน้าที่อาจสามารถตรวจสอบข้อมูลได้ โดยไม่ต้องใช้เอกสารใด ๆ เลย แต่เพื่อความรวดเร็วและป้องกันความผิดพลาด ควรเตรียมเอกสารหลักที่จำเป็น ดังต่อไปนี้
- สำเนาทะเบียนบ้าน (ฉบับเจ้าบ้าน)
- หลักฐานอื่นที่มีรูปถ่ายที่ทางราชการออกให้ เช่น ใบขับขี่ ใบสุทธิ หรือหนังสือเดินทาง
- หากมีสำเนาบัตรประชาชนเดิม หรือรูปถ่ายบัตรประชาชนที่เคยถ่ายเก็บไว้ในโทรศัพท์มือถือ สามารถนำมาใช้ประกอบการตรวจสอบข้อมูลเพื่อความรวดเร็ว
- กรณีไม่มีเอกสารครบถ้วน การใช้พยานบุคคล
- ในกรณีที่ไม่มีเอกสารใด ๆ เลย หรือหลักฐานที่นำไปแสดงไม่เพียงพอที่จะพิสูจน์ยืนยันตัวบุคคลได้ เจ้าหน้าที่อาจขอให้มีพยานบุคคลมาให้การรับรองตัวตน
- พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือ เช่น เจ้าบ้าน (ที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านเดียวกัน), กำนัน, ผู้ใหญ่บ้าน หรือข้าราชการ พยานบุคคลดังกล่าว จะต้องนำบัตรประจำตัวประชาชนตัวจริงมาแสดงต่อเจ้าหน้าที่ด้วย
เอกสารเพิ่มเติมสำหรับกรณีพิเศษ
- หากผู้ขอทำบัตรมีอายุต่ำกว่า 20 ปี ควรให้ผู้ปกครองไปด้วย ซึ่งบางแห่งอาจต้องใช้เอกสารของผู้ปกครองประกอบด้วย
- หากมีการเปลี่ยนชื่อ-สกุล หรือข้อมูลส่วนตัวอื่น ๆ ที่แตกต่างจากบัตรเดิม ควรนำหลักฐานการเปลี่ยนชื่อ-สกุล หรือเอกสารที่เกี่ยวข้องไปแสดงด้วย
บัตรประชาชนใหม่ ทำได้ที่ไหนบ้าง? แนะนำจุดบริการทั่วไทย อัปเดต 2568
การทำบัตรประชาชนใหม่สามารถดำเนินการได้ที่หลากหลายจุดบริการทั่วประเทศ โดยมีจุดบริการที่คุณสามารถเดินทางไปได้ด้วยตัวเองอย่างสะดวก ดังนี้
1.สำนักงานเขต ที่ว่าการอำเภอ หรือเทศบาล (ทั่วประเทศ)
สถานที่หลักและแน่นอนที่สุดในการทำบัตรประชาชนใหม่กรณีบัตรหายคือ สำนักงานเขต (ในกรุงเทพมหานคร) หรือที่ว่าการอำเภอและสำนักงานเทศบาล (ในต่างจังหวัด) โดยบุคคลสามารถยื่นขอทำบัตรได้ ทุกแห่งทั่วประเทศ โดยไม่จำเป็นต้องกลับไปภูมิลำเนาที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน เนื่องจากปัจจุบันกรมการปกครองได้จัดทำรูปแบบการทำบัตรประจำตัวประชาชนด้วยระบบคอมพิวเตอร์ (ระบบออนไลน์) ที่เชื่อมโยงข้อมูลกันทั่วประเทศ
2.จุดบริการด่วนมหานคร (BMA Express Service) และสถานี BTS (ข้อจำกัดกรณีบัตรหาย)
แม้จุดบริการด่วนมหานคร (BMA Express Service) ซึ่งตั้งอยู่ในห้างสรรพสินค้าและสถานีรถไฟฟ้า BTS หลายแห่ง เช่น BTS อุดมสุข, วงเวียนใหญ่, หมอชิต, MBK Center, Paradise Park, Gateway Ekamai, The Mall Bangkapi, Major Ratchayothin จะให้บริการทำบัตรประชาชนและงานทะเบียนอื่น ๆ เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ประชาชน แต่ข้อมูลล่าสุดในปี 2568 ระบุว่า กรณีบัตรประชาชนหายจะไม่สามารถใช้บริการที่จุดเหล่านี้ได้ และประชาชนจะต้องไปติดต่อที่สำนักงานเขตหลัก หรือที่ว่าการอำเภอเท่านั้น
3.บริการทำบัตรนอกสถานที่สำหรับผู้ป่วย/ผู้สูงอายุ/ผู้พิการ
กรมการปกครองมีบริการจัดทำบัตรประจำตัวประชาชนนอกสถานที่ สำหรับผู้ป่วยติดเตียง คนชรา และผู้พิการที่ไม่สามารถเคลื่อนย้ายได้ เพื่ออำนวยความสะดวกเป็นพิเศษ โดยมีช่องทางการติดต่อขอรับบริการ ดังนี้
- สำหรับผู้ที่อยู่ในกรุงเทพมหานคร สามารถติดต่อขอรับบริการได้ที่สำนักงานเขต หรือส่วนบัตรประจำตัวประชาชน สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง หมายเลขโทรศัพท์ 02-791-7610
- สำหรับผู้ที่อยู่ในต่างจังหวัด สามารถติดต่อขอรับบริการได้ที่ที่ว่าการอำเภอ สำนักงานเทศบาล หรือเมืองพัทยา เพื่อให้ประสานงานกับศูนย์บริหารการทะเบียนภาค สาขาจังหวัด
- ผ่าน Call Center สามารถติดต่อผ่านศูนย์บริการ ถามตอบปัญหาด้านการทะเบียน (Call Center 1548) เพื่อประสานงานหน่วยงานบริการจัดทำบัตรประจำตัวประชาชนเคลื่อนที่ไปดำเนินการให้
4.การจองคิวออนไลน์ สะดวก รวดเร็ว ไม่ต้องรอนาน
- แนะนำให้ใช้บริการจองคิวล่วงหน้า ผ่านช่องทางออนไลน์ เพื่อลดเวลาและความยุ่งยากในการรอคิวที่สำนักงาน
- สำหรับกรุงเทพมหานคร สามารถดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน BMAQ เพื่อจองคิวล่วงหน้าได้ เลือกบริการ งานทะเบียน และเลือกประเภทงาน ขอทำบัตรประจำตัวประชาชน (กรณีบัตรประชาชนหาย)
- สำหรับต่างจังหวัด สามารถเข้าสู่เว็บไซต์กรมการปกครอง Q-onlineboradopagoth เพื่อลงทะเบียนจองคิวล่วงหน้าได้ โดยสามารถลงทะเบียนล่วงหน้าได้ไม่เกิน 15 วัน
ข้อแนะนำสำคัญเมื่อทำบัตรประชาชนหาย เพื่อความปลอดภัยของคุณเอง
เมื่อบัตรประชาชนหาย สิ่งสำคัญที่สุดคือการดำเนินการอย่างรวดเร็ว เพื่อขอทำบัตรใหม่และป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากมิจฉาชีพ การละเลยการดำเนินการภายใน 60 วันนับจากวันที่บัตรหาย อาจส่งผลให้มีค่าปรับ 100 บาท เพื่อดูแลข้อมูลส่วนตัวและบัตรประชาชนให้ปลอดภัย ควรปฏิบัติตามข้อแนะนำเหล่านี้
- ดูแลบัตรประชาชนให้ปลอดภัยเสมอ และหมั่นตรวจสอบว่ายังอยู่กับตัว
- พิจารณาลงทะเบียนใช้งานแอปพลิเคชัน ThaID เพื่อเป็นทางเลือกสำรองในการยืนยันตัวตนและเพิ่มความสะดวกในชีวิตประจำวัน
- ระมัดระวังอย่างยิ่งในการให้ข้อมูลส่วนตัว และสำเนาบัตรประชาชนแก่ผู้อื่น
- หมั่นตรวจสอบความเคลื่อนไหวทางการเงินของตนเองอยู่เสมอ เพื่อตรวจจับความผิดปกติได้ทันท่วงที
การรู้ทันและปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้ จะช่วยลดความเสี่ยงและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น จากปัญหาบัตรประชาชนหายได้อย่างมีนัยสำคัญ ในโลกที่เชื่อมโยงกันด้วยระบบดิจิทัล
